آیا می دانستید که بلو هوریزونته یک پایتخت برنامه ریزی شده است؟

وقتی از پایتخت برنامه ریزی شده برزیل صحبت می کنیم، بلافاصله به یاد برازیلیا می افتیم، با Esplanada dos Ministérios، کاخ ها و بناهای مدنی. بسیاری از برزیلی ها نمی دانند که چندین دهه قبل از ساخت برازیلیا، پایتخت های برنامه ریزی شده ای در کشور ما وجود داشته است. این مورد ترسینا (۱۸۵۲)، آراکاجو (۱۸۵۵) و بلو هوریزونته (۱۸۹۷) است.

در بلو هوریزونته، منطقه Avenida do Contorno و اطراف آن به طور استراتژیک برنامه ریزی شده بود، در حالی که سایر نقاط شهر بر اساس تجربیات ساکنان آن رشد کردند. تمایز بین این مناطق زمانی مشخص می شود که ما انتقال بین آنها و زیرساخت های آنها را مشاهده کنیم. با دور شدن از هسته مرکزی، برنامه‌ها و قوانین شهری کمتر تعریف می‌شوند و تمایل به رشد خود به خود، به‌ویژه از سوی فقیرترین جمعیت، افزایش می‌یابد که به شهرنشینی نابرابر کمک می‌کند.

این نابرابری در نیز منعکس شده است شماره: در حالی که جمعیت کنتورنو تقریباً ۱۰۰ هزار نفر است، BH خانه تقریباً ۳ میلیون نفر و منطقه شهری بیش از ۶ میلیون نفر است. در این مقاله کمی در مورد سیر تحول پایتخت میناس گرایس که مطمئنا یکی از مرتبط ترین نمونه های برنامه ریزی شهری در برزیل است به شما خواهم گفت.

بیشتر بخوانید: بلو هوریزونته با الهام از پاریس و واشنگتن؟ یکی دیگه بگو…

در پایان قرن نوزدهم، اورو پرتو خود را با از دست دادن قریب‌الوقوع موقعیت خود به عنوان پایتخت میناس گرایس مواجه کرد. توپوگرافی کوهستانی آن دسترسی به شهر و حمل و نقل کالا را دشوار می کرد و پیشرفت اقتصادی مورد انتظار از یک پایتخت را محدود می کرد.

در چنین شرایطی بود که منطقه ای که تا آن زمان به عنوان Arraial do Curral Del Rei شناخته می شد، شروع به برنامه ریزی به عنوان پایتخت جدید کرد که اکنون Belo Horizonte نام دارد. در دسامبر ۱۸۹۳، قانون شماره تکمیل آثار.

مهندس آرائو ریس برای رهبری پروژه برای پایتخت تازه تعیین شده استخدام شد. به عنوان رئیس کمیسیون، آرائو ریس شهر را با خیابان‌های عریض، درخت‌کاری‌شده استراتژیک، چیده‌شده در زوایای قائم، و بلوک‌هایی که به ابعاد مساوی تقسیم شده بودند، تصور کرد. خیابان های زیبا در ابتدا به گونه ای طراحی شده بود که ۳۰ هزار نفر را در خود جای دهد که در آینده می تواند به ۲۰۰ هزار نفر برسد. طرح شهری آن شامل ایجاد یک خیابان به نام Avenida do Contorno فعلی بود که محدوده آینده شهر را مشخص می کرد و در داخل آن منطقه شهری شهرداری را در بر می گرفت.

کار در مارس ۱۸۹۴ آغاز شد. در اولین سال ریاست کمیسیون، آرائو ریس خود را وقف تشکیل تیمی کرد که برای برآورده کردن هر یک از نیازهای پروژه تقسیم شده بود. بخش‌های مختلفی تأسیس شد که شامل مطالعات خاک، حسابداری، ساختمان‌ها و برق و غیره می‌شد. کار برنامه ریزی بلو هوریزونته نه تنها شامل ویژگی شهری فضا، بلکه رفتار عمومی و خصوصی جامعه به عنوان یک کل بود.

بر اساس اصول نظم، بهداشت و مدرنیته، امکانات جمعی از جمله مدارس، بیمارستان ها، ایستگاه های راه آهن و تصفیه خانه ها به صورت استراتژیک توزیع می شود. این سازمان مناطقی را که برای سکونت، کسب و کار، اوقات فراغت و محل کار در نظر گرفته شده است، ترسیم کرد و به یک ساختار شهری یکپارچه و کاربردی کمک کرد.

طراحی شبکه راه ها نقش مهمی در پیکربندی اولیه شهر دارد. علاوه بر تعریف چیدمان زیرساخت های عمومی، اجرای پروژه های خصوصی و حفظ فضاهای عمومی را هدایت می کند. وجود یک شبکه راه سازی ساختار یافته به طور قابل توجهی پیشرفت شهری و ارائه خدمات ضروری مانند تامین آب، بهداشت اولیه و توزیع انرژی را تسهیل می کند. با یک شبکه جاده ای کاملاً تعریف شده، فضای عمومی می تواند ترافیک وسایل نقلیه، عابران پیاده و فعالیت های تجاری را هماهنگ کند.

طرح اولیه شهر را به ۲۷ بخش یا بهتر بگوییم محله های مختلف با ویژگی های خود تقسیم می کرد. این طرح امکان تعریف مناطق شهری، حومه‌ای و روستایی را فراهم می‌کرد و محدودیت‌های مشخصی برای هر منطقه تعیین می‌کرد. منطقه شهری، با مرکز Avenida Afonso Pena، در Avenida do Contorno قرار داشت. به زودی پس از آن، منطقه حومه شهر با پیکربندی نامنظم تر، با خیابان های کمی باریک تر در مقایسه با منطقه شهری برجسته شد. در نهایت، منطقه روستایی محل مناطق کشت شد. در تئوری، این تقسیم ارگانیک ساختاری واضح برای توسعه و رشد شهر فراهم می کند.

بیشتر بخوانید: قدرت شبکه جاده

بلو هوریزونته تحت تأثیر پروژه های دیگر زمان خود بود، به ویژه پروژه لاپلاتا، مرکز استان بوئنوس آیرس. طراحی شهری شهر آرژانتین، با شبکه‌ای از ۳۶ بلوک و مورب‌های همپوشانی، به گونه‌ای طراحی شده است که حدود ۲۰۰ هزار نفر را در خود جای دهد و جنبه‌هایی مانند بهداشت اولیه، بهداشت، تامین آب، مناطق سبز و اوقات فراغت را در اولویت قرار دهد. در طول این فرآیند، توجه به جزئیات نشان دهنده حساسیت به بافت سیاسی و اجتماعی آن زمان است. برنامه استراتژیک بنوا، توزیع ادارات و مؤسسات دولتی در امتداد محورهای اصلی، با نفوذ پاریس، رویکرد دقیقی را برجسته می کند که در بلو هوریزونته طنین انداز می شود.

با این حال، طراحی شهری بلو هوریزونته، توپوگرافی میناس گرایس را نادیده گرفت و تناسباتی را انتخاب کرد که از شهرهای کاملاً متفاوت الهام گرفته شده بود. طرح شطرنجی، با بلوک ها و خیابان های یکنواخت در زوایای دقیق ۹۰ درجه، همراه با خیابان های مورب در زوایای ۴۵ درجه، چشم انداز عجیبی از شهر ارائه می دهد. نتیجه ایجاد خیابان‌های کم‌ارگانیک و بسیار شیب‌دار، کاملاً خارج از توپوگرافی محلی بود. این تلاش برای اعمال یک مدل نامناسب برای شهر، ناسازگاری آن با جغرافیا را آشکار می کند و آن را به انتخابی تبدیل می کند که حتی در بهترین شرایط نیز به دلیل ماهیت زمین نمی تواند رونق داشته باشد.

جالب است بدانید که نام‌هایی که به خیابان‌ها و محله‌ها داده می‌شود، با توجه به کارکرد تعیین‌شده آن‌ها، نشان‌دهنده جستجوی مدرنیته و پیشرفت است. Bairro dos Trabalhadores، که هنوز در BH بسیار شناخته شده است، در ابتدا برای کارمندان عمومی ایجاد شد، بنابراین به محله ای نخبه تری در شهر تبدیل شد. Avenida do Comércio، در حال حاضر Avenida Santos Dumont، در تقاطع با Praça da Estação، همانطور که از نامش پیداست، منحصراً به تجارت اختصاص داشت. هر مکان برای کارکرد خاص خود محفوظ بود و هرگونه مداخله ای که از این منطق اولیه سازمان کارکردی منحرف شود، می تواند به عنوان هرج و مرج شهری بالقوه تلقی شود.

بدیهی است که نحوه برنامه ریزی شهر باعث ایجاد تفکیک اجتماعی قابل توجهی شد. برنامه ریزی ساختار شهری به تقسیم روشنی بین فقیر و غنی در شهر کمک کرد. جاده‌هایی که به‌طور استراتژیک طراحی شده‌اند، افراد کم‌ممتاز را در مناطق روستایی از مناطق شهری که جاذبه‌های اصلی و خدمات زیرساختی را متمرکز می‌کردند، جدا می‌کرد. جالب است بدانید که حومه شهر به طور غیررسمی رشد کرد حتی زمانی که هنوز زمین های آزاد زیادی در Avenida do Contorno وجود داشت.

این جداسازی تا به امروز ادامه دارد، جایی که مناطق نزدیک به مرکز همچنان با خدمات زیربنایی بهتر و جاذبه‌های اصلی شهری مرتبط هستند، در حالی که مناطق حاشیه اغلب محل زندگی جمعیت کم درآمد است. بنابراین، می‌توانیم تأیید کنیم که نابرابری اجتماعی-اقتصادی که توسط طرح آرائو ریس مشخص شده است، هنوز در طرح بلو هوریزونته آشکار می‌شود، به گونه‌ای که تمایز بین لایه‌های دارای امتیاز و کمتر مورد علاقه را حفظ می‌کند و بر پویایی شهری در طول زمان تأثیر می‌گذارد.

پس از بسته شدن کمیسیون ساخت و ساز، رشد خود به خودی قابل توجهی در شهر بلو هوریزونته بدون وجود نهاد نظارتی برای هدایت این توسعه رخ داد. معماری اقامتگاه‌ها شروع به متنوع شدن کرد، استانداردهایی را که قبلاً توسط CCN تعیین شده بود شکست و به روشی خاص، تکامل بافت اجتماعی را منعکس کرد. به این ترتیب بود که بر خلاف طرح اولیه، سرانجام شهر بلو هوریزونته ساخته شد.

در ۲۰ سال اول، بلو هوریزونته توسعه تدریجی را تجربه کرد، با چالش هایی که با افزایش جمعیت ظاهر شد. در دهه ۱۹۳۰، فرآیند عمودی‌سازی آغاز شد که نشان‌دهنده گسترش مناطق خالی قبلی و افزایش رشد سازنده در مرکز بود. در این دوره، سبک معماری دستخوش دگرگونی هایی شد و تاکید بر تزئینات را به نفع بتن مسلح کنار گذاشت و در نتیجه ساختمان های ساده تر و متقارن تر به وجود آمد. حدود یک دهه بعد، آسمان خراش ها شروع به تسلط بر خط افق کردند و پایتخت را مترادف با مدرنیته کردند.

تحت رهبری Juscelino Kubitschek، منطقه Pampulha به یک منطقه تفریحی سطح بالا در لبه تالاب تبدیل شد و اسکار نیمایر ساختمان های قابل توجهی مانند Casa do Baile و کلیسای سائو فرانسیسکو را طراحی کرد. حقیقت رونق تغییرات جمعیتی در سال ۱۹۵۰ رخ داد، زمانی که شهر که در ابتدا برای ۲۰۰ هزار نفر برنامه ریزی شده بود، جمعیت آن به ۱ میلیون نفر رسید.

به هر حال، آیا می توانیم نتیجه بگیریم که سرمایه طراحی شده توسط یک مهندس، بر اساس یک مطالعه دقیق، شکست خورده است؟ پاسخ پیچیده است. با این حال، بسیار مهم است که به یاد داشته باشیم، بیش از همه، یک شهر توسط ساکنان آن شکل می‌گیرد و نقش اساسی ساکنان را در تغییر محیط‌های شهری خود برجسته می‌کند. تاریخ Belo Horizonte بسیار فراتر از پروژه اولیه خود است و خود را به عنوان یک روایت مداوم از تکامل هم توسط برنامه ریزان و هم توسط جامعه نشان می دهد و تعامل پیچیده بین چشم انداز شهری و واقعیت اجتماعی را توضیح می دهد.